Geplaatst op: 23-07-2017

Op zaterdag 3 juni jongstleden werd Mgr. Cornelis van den Hout tot bisschop van Groningen-Leeuwarden gewijd. Tijdens de pontificale viering heb ik samen met Peter Vermaat de liturgische taken verzorgd die aan de diakens zijn toevertrouwd. In de dagen na de wijding werd ik hierop aangesproken; voor velen is de diaken onbekend, vandaar vragen naar zijn aanwezigheid en taken in het geheel van de wijding.

De diaken is van oudsher de helper van de bisschop. In de eerste christentijd steunde iedere bisschop op de diaken. Ik blik – als diaken - terug op de afgelopen bisschopswijding.

Tijdens het wijdingsgebed houden de diakens het evangelieboek, bij wijze van een dak, boven het hoofd van de wijdeling. De handpalmen van de wijdeling worden met olie gezalfd. De diaken reikt de olie aan. Dit geldt ook voor de mijter, bisschopsring en de staf. Het zijn de uiterlijke tekenen van het bisschopsambt. Vervolgens begeleiden de diakens de pasgewijde bisschop naar de bisschopszetel. De bisschop neemt tenslotte de zetel in ‘bezit’.

Tijdens de wijdingsplechtigheid leest de diaken het Evangelie en brengt hij de altaartafel in gereedheid voor het vieren van de eucharistie. Hij verzorgt tevens de vermengingsritus, dat wil zeggen enkele druppels water aan de wijn in de kelk toevoegen opdat water en wijn één worden. Namens de gemeenschap biedt hij aan de nieuwe bisschop de bereide gaven van brood en wijn aan, om ze te heiligen tot Lichaam en Bloed van Christus. Na het vredesgebed is het de taak van de diaken om de vierende geloofsgemeenschap uit te nodigen om elkaar de vrede te wensen. Na de communie draagt de diaken de zorg om op waardige wijze de altaartafel ‘af te ruimen’ en de kelk en ander heilig vaatwerk te reinigen. Na de zegen heeft de diaken het laatste woord door de verzamelde gemeenschap in vrede ‘heen’ te zenden.

De taken die hij verricht rond het Woord en de Altaartafel zijn betekenisvol. Niet louter functioneel, integendeel. De diaken brengt het ideaal van de dienende Kerk tot uitdrukking. Juist daarom zijn er diakens bij een bisschopswijding.

Natuurlijk gaat het bij bisschopswijding niet om de diaken maar om de wijdeling. In oktober komt de bisschop ons bezoeken. Hij is van harte welkom.

Frans Wielens, diaken